Gach uair a théann tú ar bord eitleáin, tá tú ag dul isteach i gceann de na modhanna iompair is sábháilte a cruthaíodh riamh. Ach ar fhiafraigh tú díot féin riamh cén fáth a mbíonn na soilse múchta roimh éirí de thalamh agus roimh thuirlingt? Nó ar cheistigh tú riamh cén fáth a mbíonn an cábán ar crith le sruthlam, ach nach gcuireann sé isteach ar mhuinín an phíolóta? San alt seo, tabharfar freagra ar na ceisteanna is forleithne atá agat faoi eitilt agus faoin eitlíocht.
Tá luaithreadáin le fáil fós sa leithreas i roinnt eitleán. Cén fáth?
Téann sé siar go dtí an tréimhse nuair a bhí caitheamh tobac ar bord ceadaithe. Suiteáladh iad mar bheart sábháilteachta chun áit shábháilte a thabhairt do phaisinéirí chun toitíní a thógáil amach agus chun cuidiú le cosc a chur le tinte i mboscaí bruscair ina bhfuil tuáillí páipéir. Sa lá atá inniu ann, agus cosc ar chaitheamh tobac ar eitiltí agus é níos neamhchoitianta i spásanna poiblí, aithníonn EASA nach bhfuil an gá atá le luaithreadáin laistigh den leithreas chomh hábhartha a thuilleadh ó thaobh na sábháilteachta de.
Tá na rialacha tugtha cothrom le dáta ag EASA, mar sin ní gá go n-áireofaí i ndearaí nua aerárthaí luaithreadán laistigh den leithreas a thuilleadh. Mar sin féin, deimhníodh formhór na n-aerárthaí móra a bhíonn ag eitilt sa lá atá inniu ann faoi rialacha a bhí ann roimhe seo agus a bhfuil luaithreadán de dhíth iontu fós. Ciallaíonn sé sin nach bhfuil sé chomh simplí sin an luaithreadán a bhaint. Bheadh athrú ar an dearadh i gceist agus bheadh formheas foirmiúil ag teastáil ina leith. Is é sin an fáth go bhfeiceann tú luaithreadáin fós sna leithris, mar go bhfuil siad fós mar chuid den dearadh deimhnithe.
Blianta ó shin, dá mbeifeá trom ar an tobac agus tú ar eitilt, bhí áit shábháilte de dhíth ort chun do thoitín a mhúchadh. D’fhéadfadh tine a bheith mar thoradh ar í a chaitheamh i mbosca bruscair le páipéar agus le dramhaíl inlasta eile, mar sin suiteáladh luaithreadáin mar rogha slán agus dhódhíonach.
Cén fáth ar cheart dom m’fhón a choinneáil ar mhódh eitleáin ar feadh thréimhse na heitilte?
Cé go bhfuil an chuid is mó de na haerárthaí nua-aimseartha cosanta go maith ó chur isteach comharthaí, d’fhéadfadh eitleán atá lán d’fheistí atá ag iarraidh nascadh le líonraí talún ar luasanna arda cur isteach ar líonraí cumarsáide talún. Níos tábhachtaí fós, bíonn d’aird iomlán tábhachtach le linn chéim chriticiúil na heitilte agus d’fhéadfadh d’fhón cur isteach air sin.
Cén fáth ar cheart dom an dallóg fuinneoige a oscailt ag éirí de thalamh agus ag tuirlingt?
Tá sé sin chomh tábhachtach le do shuíochán a bheith ina sheasamh, ach gan é a bheith chomh follasach céanna. Le dallóg fuinneoige ar oscailt, is féidir leis an bhfoireann aon fhadhbanna a shainaithint go tapa agus foláireamh a thabhairt don fhoireann i gcábán an phíolóta. Ina theannta sin, agus an fhuinneog oscailte is féidir le do shúile dul in oiriúint don solas seachtrach, rud a d’fhéadfadh feabhas a chur ar d’infheictheacht le linn aslonnaithe a d’fhéadfadh a bheith ann.
Cén fáth a mbíonn na soilse múchta roimh éirí de thalamh agus roimh thuirlingt?
Ar an gcaoi chéanna, i gcás éigeandála, d’fhéadfadh córas leictreach an eitleáin múchadh. Ach trí na soilse a mhúchadh roimh ré, is féidir cabhrú leis an bhfoireann agus le paisinéirí bheith cleachta le soilsiú ar leibhéal íseal, rud a éascaíonn amharc soiléir i gcás aslonnaithe.
Cad a tharlaíonn tar éis dom an leithreas a úsáid san eitleán?
Tar éis duit sruthlú, úsáideann leithreas an eitleáin súchán folúis chun dramhaíl a tharraingt isteach in umar séalaithe, rud a stóráiltear go dtí an tuirlingt. Ansin déanann an fhoireann talún an dramhaíl a dhiúscairt go sábháilte. In ainneoin an spáis theoranta, tá na leithris deartha chun dramhaíl a bhainistiú go héifeachtúil agus go sláinteach, rud a áirithíonn eispéireas réidh eitilte.
Cén fáth nach bhfuil an sruthlam chomh contúirteach agus a dhealraíonn sí?
Má smaoiníonn tú ar an eitleán ar bhóthar sa spéir, d’fhéadfadh an sruthlam a bheith cosúil leis na poill ar bhóithre. Is cinnte go bhféadfadh sé a bheith dothuartha, ach den chuid is mó tá sé neamhdhíobhálach de thairbhe go dtógtar eitleáin chun dálaí foircneacha a sheasamh agus cuirtear oiliúint ar phíolótaí chun dul i ngleic leis. Is é an fíor-riosca sábháilteachta é nuair a dhéanann paisinéirí neamhaird de threoracha na foirne a gcrios sábhála a choinneáil ceangailte le linn na heitilte. Fiú nuair a bhíonn na comharthaí crios sábhála múchta ar eitleáin, is féidir le preabadh tobann daoine a ghortú, agus is é sin an fáth gur dea-smaoineamh i gcónaí é fanacht ceangailte.
Go ginearálta, molann EASA freisin go gcoinneodh paisinéirí a gcrios sábhála ceangailte i gcónaí agus iad ina suí. Ag éirí de thalamh agus ag tuirlingt, ba cheart do chrios sábhála a theannadh go daingean chun an chosaint is mó is féidir a áirithiú i gcás gluaiseachtaí tobanna. Nuair a bhíonn an t-aerárthach ar airde cúrsála, féadfaidh tú é a scaoileadh ar mhaithe le compord, ach tá sé tábhachtach é a choinneáil ceangailte le linn na heitilte i gcás sruthlaim gan choinne
An gcodlaíonn píolótaí le linn na heitilte?
Codlaíonn, go cinnte! Ar thurais cianaistir, bíonn foireann bhreise ar na heitiltí, mar sin is féidir leis na píolótaí sos scíthe sceidealaithe a ghlacadh – de ghnáth i mbunc folaithe in aice leis an lasta, nó i suíochán ciúin taobh thiar de chró an phíolóta. Ach ná bíodh imní ort, bíonn ar a laghad beirt phíolótaí múscailte i gcónaí agus iad ag déanamh monatóireachta ar gach rud agus an píolóta eile ag tógáil sosa. Bíonn an cúrsáil á láimhseáil ag an uathphíolóta, ach bíonn daoine i gceannas ar an eitilt i gcónaí. Mar sin, codlaíonn siad – ach ní chodlaíonn siad ach amháin nuair a bhíonn sé sábháilte déanamh amhlaidh, agus ní ag an am céanna.
Cén fáth nach mbíonn cead agam mo chrios sábhála a dhícheangal cé go bhfuil an t-eitleán tar éis tuirlingt cheana féin?
Cé go mbíonn sé tarraingteach do chuid málaí a thógáil agus an t-eitleán a fhágáil tar éis dó stopadh, ní mór hiodrálaic agus córais leictreacha na n-inneall aerárthaí a mhúchadh go sábháilte sula mbíonn paisinéirí ag gluaiseacht timpeall an chábáin. Anuas air sin, má bhíonn aon fhadhbanna ag an nóiméad deireanach amhail bac ag an ngeata nó treoracha ó rialú aerthráchta, d’fhéadfadh sé go mbeadh ar an eitleán bogadh arís.
Go hachomair
An chéad uair eile a eitlíonn tú, d’fhéadfadh sé go mbeadh níos mó céille le roinnt rialacha agus gnáthamh. Ó éirí de thalamh go tuirlingt, is córas é an tsábháilteacht eitlíochta a bhfuil cóiréagrafaíocht chúramach déanta air agus atá deartha chun tú a chosaint ag gach céim. Mar sin, suí siar, ceangail do chrios agus bain sult as an eitilt - mar taobh thiar de na radhairc, tá gach rud ag obair chun a áirithiú go sroichfidh tú do cheann scríbe go sábháilte.
An bhfuil ceisteanna eile agat ar mhaith leat freagra a fháil orthu? Seol iad chuig: info [at] easa.europa.eu