Normalizacja, czyli monitorowanie sposobu, w jaki każde państwo członkowskie stosuje wspólne przepisy UE dotyczące bezpieczeństwa lotniczego, jest jednym z podstawowych zadań EASA. Każde państwo członkowskie ustanowiło przynajmniej jeden organ odpowiedzialny za nadzór nad bezpieczeństwem lotnictwa cywilnego na swoim terytorium. Działania normalizacyjne EASA mają na celu zapewnienie, że:
- podróżnym gwarantuje się wysoki i jednolity poziom bezpieczeństwa lotniczego w całej UE;
- unijny przemysł lotniczy działa na równych warunkach (jednolity rynek UE);
- zatwierdzenia i certyfikaty wydane przez organy UE są wzajemnie uznawane i cenione, oraz
- system europejski jest uznawany przez jego międzynarodowych partnerów.
Które kraje/państwa są częścią systemu?
EASA prowadzi działania normalizacyjne we wszystkich państwach członkowskich UE, jak również w Szwajcarii, Norwegii i Islandii. Kontroli podlegają również niektóre państwa spoza UE stosujące unijne przepisy w zakresie bezpieczeństwa lotniczego w określonych dziedzinach.
Zobacz schemat, który wyjaśnia, w których państwach przeprowadzane są kontrole i na jakiej podstawie prawnej (kliknij na obrazek, aby otworzyć w PDF).
Co obejmują działania normalizacyjne?
Jak określono w rozporządzeniu w sprawie normalizacji, Agencja prowadzi dwa rodzaje działalności:
- Kontrole organów krajowych, przeprowadzane przez wielonarodowe zespoły ekspertów lotniczych. Kontrole takie obejmują zwykle kilka wybranych organizacji (linii lotniczych, organizacji obsługowych itp.), które znajdują się pod nadzorem kontrolowanego organu;
- Stałe monitorowanie stosowania przez organy krajowe unijnych przepisów dotyczących bezpieczeństwa lotniczego. Podstawą tego rodzaju działań w zakresie stałego monitorowania jest oparta na danych ocena zdolności organów do wypełniania obowiązków związanych z nadzorem nad bezpieczeństwem, z wykorzystaniem szerokiego zakresu danych zgromadzonych z wielu źródeł krajowych i międzynarodowych.
Stałe działania monitorujące są elementem nadrzędnym: określają priorytety, częstotliwość i zakres kontroli normalizacyjnych przy pomocy narzędzia wspomagającego podejmowanie decyzji („model normalizacji”), które wykorzystuje wszystkie zgromadzone dane do określenia „oceny normalizacji” dla każdego państwa członkowskiego w każdej dziedzinie lotnictwa.
Normalizacja to coś więcej
Oprócz kontroli i monitorowania znaczna część działań normalizacyjnych EASA koncentruje się na wspieraniu organów krajowych UE i niesieniu im pomocy w wypełnianiu zadań związanych z utrzymaniem bezpiecznego środowiska dla lotnictwa cywilnego w ich krajach.
Krajowi koordynatorzy ds. normalizacji ze wszystkich państw spotykają się regularnie w celu wymiany pomysłów i dobrych praktyk, omawiania wyzwań i udzielania pomocy w utrzymaniu silnej i sprawiedliwej kultury normalizacji.
Etapy kontroli
Każda kontrola normalizacyjna dzieli się na trzy etapy: 
- etap przygotowań;
- etap kontroli; oraz
- etap sprawozdawczości i działań następczych.
Procedury, wytyczne i narzędzia zapewniają, że podczas wszystkich kontroli stosowane jest to samo podejście i przeprowadzane są one na odpowiednim poziomie szczegółowości.
Na schemacie przedstawiono, co obejmują kontrole (kliknij na obrazek, aby otworzyć w PDF).
Przystosowanie się do nowych wyzwań: Pandemia COVID-19
Podczas pandemii COVID-19 EASA musiała ponownie przemyśleć sposób prowadzenia działań normalizacyjnych. W związku z wprowadzeniem znacznych ograniczeń w podróżowaniu i zgromadzeniach Agencja ponownie skoncentrowała swoje priorytety na stałym monitorowaniu, aby wykrywać i rozwiązywać wszelkie pojawiające się w wyniku kryzysu problemy związane z bezpieczeństwem. Wiedzę techniczną inspektorów ds. normalizacji wykorzystywano również w innym celu – udzielenia władzom krajowym wsparcia w powrocie do stanu sprzed pandemii, w ramach projektu Agencji „Return to Normal Operation (RNO)” [Operacja „Powrót do normalnych warunków”].
Równolegle Agencja opracowała metodę zdalnego przeprowadzania kontroli normalizacyjnych, co umożliwiło ich wznowienie. Kontrole zdalne to nowa metoda pracy, w której współpraca pomiędzy EASA a kontrolowanym organem odbywa się przy użyciu nowoczesnych technologii. Przegląd dokumentów i zapisów, rozmowy z pracownikami oraz bezpośrednia obserwacja odbywają się za pośrednictwem zdalnego połączenia, przy użyciu odpowiednich narzędzi audio- i wideokomunikacyjnych oraz przy udostępnianiu plików i danych online.
Poznaj zespół inspektorów!
Personel EASA i organów krajowych ściśle współpracuje podczas działań w zakresie normalizacji i tworzy silne partnerstwo.
Zespołami inspektorów przewodniczy kierownik zespołu EASA, a wykwalifikowani inspektorzy z EASA i innych organów krajowych uzupełniają zespół i wnoszą swoją wiedzę ekspercką do sieci normalizacyjnej. Średnio EASA przeprowadza około 100 kontroli normalizacyjnych rocznie we wszystkich państwach członkowskich UE, angażując około 40 pracowników i korzystając ze wsparcia około 100 członków zespołu oddelegowanych z organów krajowych.
Dzięki kompleksowym programom szkoleniowym i kwalifikacyjnym zespoły normalizacyjne utrzymują niezbędny poziom kompetencji i wiedzy do wykonywania tych działań.
Personel EASA zajmujący się działalnością normalizacyjną znajduje się w Dyrekcji Norm Lotniczych i Dyrekcji Wykonawczej EASA.
Wszystkie działania normalizacyjne koordynuje Główny Koordynator, podlegający Dyrektorowi ds. Norm Lotniczych, a wspiera go zespół działający przy Biurze Dyrektora (kliknij na obrazek, aby otworzyć w PDF).
