Η ασφαλής πτήση ξεκινά από το έδαφος και ο EASA έχει καταστήσει τους αερολιμένες ασφαλέστερους μετά το 2014. Το έργο του EASA για τους αερολιμένες αφορά οτιδήποτε βλέπετε όταν κοιτάτε έξω από το παράθυρο αναμένοντας την πτήση σας, καθώς και πολλά πράγματα που δεν είναι ορατά, αλλά παρόλα αυτά υπάρχουν για να εγγυώνται την ασφάλεια. 
Ας ξεκινήσουμε με μια μικρή επεξήγηση της ορολογίας: στη «γλώσσα της αεροπορίας του EASA» οι «αερολιμένες» αναφέρονται ως «αεροδρόμια». Στο παρόν άρθρο του EASA Light θα συνεχίσουμε να χρησιμοποιούμε τον όρο «αερολιμένας(-ες)», ωστόσο ας αφιερώσουμε λίγο χρόνο για να εξετάσουμε αυτούς τους δύο όρους.
Τι είναι το αεροδρόμιο;
Ένα αεροδρόμιο είναι μια οριοθετημένη περιοχή που χρησιμοποιείται για την άφιξη, την αναχώρηση και τις κινήσεις επιφανείας των αεροσκαφών. Τα αεροδρόμια περιλαμβάνουν αεροσταθμούς, ελικοδρόμια, αερολιμένες και στρατιωτικές αεροπορικές βάσεις.
Γιατί ο EASA αναφέρεται σε «αεροδρόμια» και όχι σε «αερολιμένες»;
Ένας αερολιμένας, εκτός από την υποδομή που χρησιμοποιείται από τα αεροσκάφη, διαθέτει τερματικό(-ους) σταθμό(-ούς) με καταστήματα, χώρους στάθμευσης αυτοκινήτων και άλλες εγκαταστάσεις, που δεν χρησιμοποιούνται για τη λειτουργία των αεροσκαφών. Ενώ ένα αεροδρόμιο αποτελεί συνήθως τμήμα ενός αερολιμένα, δεν περιλαμβάνονται όλες οι περιοχές ενός αερολιμένα στους κανονισμούς της ΕΕ για την ασφάλεια των αεροδρομίων. Καθώς οι εν λόγω κανονισμοί ισχύουν μόνο για την υποδομή που χρησιμοποιείται από τα αεροσκάφη, για αυτόν τον λόγο χρησιμοποιείται ο τεχνικός όρος «αεροδρόμιο».
Ποιος είναι ο ρόλος του EASA σε ό,τι αφορά τους αερολιμένες;
Οι αερολιμένες είναι εκ φύσεως πολύπλοκοι και αποτελούν βασικό μέρος του δικτύου μεταφορών παρέχοντας ασφαλή και γρήγορα ταξίδια. Αποτελούν το σημείο σύγκλισης των φορέων εκμετάλλευσης αερολιμένων, των αερομεταφορέων, των διαχειριστών εδάφους και των παρόχων υπηρεσιών αεροναυτιλίας. Οι αερολιμένες εντάχθηκαν στο πεδίο αρμοδιοτήτων του EASA το 2009. Τη χρονιά εκείνη η Επιτροπή, σε συμφωνία με τα κράτη μέλη (κράτη της ΕΕ και της ΕΖΕΣ: Νορβηγία, Ελβετία, Ισλανδία και Λιχτενστάιν), αποφάσισαν ότι ορισμένοι αερολιμένες θα πρέπει να εφαρμόζουν τους κοινούς κανόνες ασφάλειας της ΕΕ. Ο EASA έλαβε την εντολή να εκπονήσει αυτούς τους κανόνες, οι οποίοι στη συνέχεια εγκρίθηκαν από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι πρώτοι κανόνες του EE για τους αερολιμένες δημοσιεύτηκαν το 2014 και επικαιροποιήθηκαν έκτοτε αρκετές φορές προκειμένου να διασφαλιστεί υψηλό επίπεδο ασφάλειας στους αερολιμένες.
Ο EASA καταρτίζει τους κανόνες για τις αρμόδιες αρχές που εποπτεύουν τους αερολιμένες, καθώς και τους κανόνες για την οργάνωση και τη λειτουργία των αερολιμένων. Οι κανόνες αυτοί περιλαμβάνονται στους λεγόμενους εκτελεστικούς κανόνες, τα αποδεκτά μέσα συμμόρφωσης και το υλικό καθοδήγησης του κανονισμού 139/2014. Επιπλέον, οι εμπειρογνώμονες του EASA προετοιμάζουν τις προδιαγραφές πιστοποίησης για τον σχεδιασμό της υποδομής του αερολιμένα, με βάση τους κανόνες του Διεθνούς Οργανισμού Πολιτικής Αεροπορίας (ICAO). Μια νέα νομοθετική πράξη που αναμένεται να εκδοθεί έως το τέλος του 2024 θα περιλαμβάνει επίσης την επίγεια εξυπηρέτηση.
Για περισσότερες πληροφορίες, ελέγξτε τους κανόνες του EASA για τους αερολιμένες.
Ποιοι αερολιμένες πρέπει να εφαρμόζουν τους κοινούς κανόνες ασφαλείας του EE;
Αερολιμένες που πληρούν τα ακόλουθα κριτήρια:
- (α) είναι ανοικτοί στο κοινό,
- (β) εξυπηρετούν εμπορικές αεροπορικές μεταφορές και
- (γ) διαθέτουν επιστρωμένο ενόργανο διάδρομο προσγείωσης και απογείωσης μήκους τουλάχιστον 800 μέτρων ή εξυπηρετούν κατ' αποκλειστικότητα ελικόπτερα με διαδικασία προσέγγισης ή αναχώρησης με όργανα·
Ωστόσο, ορισμένοι αερολιμένες μπορούν να εξαιρεθούν από την εφαρμογή των εν λόγω κανόνων από το οικείο κράτος μέλος, εφόσον η κυκλοφορία τους παραμένει χαμηλή: λιγότεροι από 10 000 επιβάτες εμπορικών αεροπορικών μεταφορών και έως 850 κινήσεις αεροσκαφών σχετικές με δραστηριότητες μεταφοράς φορτίου ετησίως.
Περισσότεροι από 500 αερολιμένες πληρούν τα κριτήρια που αναφέρονται παραπάνω, ενώ περίπου 130 αερολιμένες έχουν εξαιρεθεί λόγω χαμηλής κυκλοφορίας. Έτσι, συνολικά 400 αερολιμένες εφαρμόζουν τους κανόνες ασφαλείας του EE για τον εν λόγω τομέα.
Μπορείτε εύκολα να μάθετε εάν ο αερολιμένας από ή προς τον οποίο πετάτε εμπίπτει στην αρμοδιότητα του EASA. Κάντε απλώς αναζήτηση εδώ. Μην εκπλαγείτε όταν δείτε στον κατάλογο αερολιμένες που βρίσκονται στο Ρεϊνιόν, στη Γουαδελούπη, στη Μαρτινίκα ή στο Σβάλμπαρντ. Οι αερολιμένες αυτοί ανήκουν στα αποκαλούμενα «υπερπόντια εδάφη», όπου εφαρμόζονται επίσης οι κανόνες της ΕΕ.
Οι μετακινήσεις σας εντός του αερολιμένα ως επιβάτες και πώς ο EASA διασφαλίζει ότι είναι ασφαλείς
Ξεκινάει η επιβίβαση της πτήσης σας. Μπορείτε να προσεγγίσετε το αεροσκάφος είτε μέσω μιας γέφυρας επιβίβασης που συνδέεται απευθείας με το αεροσκάφος, είτε με λεωφορείο, είτε απλά περπατώντας στον χώρο στάθμευσης. Η ασφάλειά σας ρυθμίζεται από τους κανόνες ασφάλειας των αερολιμένων του EE που διασφαλίζουν την ασφαλή μετακίνησή σας προς το αεροσκάφος.
Κάθεστε μέσα στο αεροσκάφος καθώς αυτό ετοιμάζεται για επίγεια τροχοδρόμηση. Υπάρχει ένα ολόκληρο σύστημα που διασφαλίζει ότι δεν θα υπάρξουν συγκρούσεις στον χώρο στάθμευσης αεροσκαφών, στους τροχοδρόμους ή στον διάδρομο προσγείωσης/απογείωσης, με άλλα αεροσκάφη, οχήματα ή ανθρώπους, και ότι το αεροπλάνο σας θα φτάσει στη θέση απογείωσης με ασφάλεια. Ρίξτε μια ματιά έξω από το παράθυρο: θα παρατηρήσετε σημάνσεις στο οδόστρωμα και σήματα. Εάν είναι νύχτα ή υπάρχει κακή ορατότητα, θα παρατηρήσετε επίσης ότι τα φώτα στο οδόστρωμα είναι αναμμένα - αυτό ρυθμίζεται επίσης από τον EASA.
Για παράδειγμα, τα χρώματα της σήμανσης στο οδόστρωμα προσδιορίζουν ορισμένες θέσεις στην υποδομή του αερολιμένα. Εάν βλέπετε κίτρινη σήμανση, τότε το αεροσκάφος σας βρίσκεται είτε στον χώρο στάθμευσης αεροσκαφών είτε σε τροχόδρομο. Οι λευκές σημάνσεις σημαίνουν ότι το αεροσκάφος σας έχει προσεγγίσει τον διάδρομο απογείωσης/προσγείωσης. Δεδομένου ότι οι αερολιμένες χρησιμοποιούνται από αεροσκάφη και πιλότους από όλο τον κόσμο, όλοι οι αερολιμένες έχουν την ίδια σήμανση και τα ίδια φώτα και πρέπει να συμμορφώνονται με τις ίδιες απαιτήσεις σχεδιασμού. Αυτό διασφαλίζει ότι οι πιλότοι δεν μπερδεύονται και μπορούν να πλοηγηθούν με ασφάλεια ανεξάρτητα από τη θέση του αεροδρομίου.
Το αεροπλάνο σας απογειώνεται ή προσγειώνεται. Αυτά είναι τα πιο επικίνδυνα στάδια της πτήσης. Οι κανόνες ασφάλειας των αερολιμένων του EE διασφαλίζουν ότι ο διάδρομος είναι σωστά σχεδιασμένος και η επιφάνειά του διατηρείται σε ικανοποιητική κατάσταση, ελεύθερη από εμπόδια και θραύσματα. Επιπλέον, οι πυροσβεστικές υπηρεσίες διάσωσης του αερολιμένα είναι έτοιμες να αναλάβουν άμεση δράση σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης και οι ικανότητές τους ορίζονται στους ίδιους κανονισμούς.
Οι επαγγελματίες αυτοί συγκαταλέγονται μεταξύ των διαφόρων αφανών ηρώων της ασφάλειας της αεροπορίας. Ελπίζουμε πάντα ότι δεν θα χρειαστούν, αλλά εξασφαλίζουμε ότι θα βρίσκονται εκεί σε περίπτωση ανάγκης.
Αερολιμένες και βασικοί τομείς κινδύνου
Λόγω της πολύπλοκης φύσης των αερολιμένων, οι λειτουργίες τους μπορεί να είναι επικίνδυνες και γι' αυτό πρέπει να εντοπίζονται, να αντιμετωπίζονται και να παρακολουθούνται τα ζητήματα που άπτονται της ασφάλειας. Ο EASA συνεργάζεται με τα ενδιαφερόμενα μέρη του για τον εντοπισμό τυχόν ζητημάτων ασφάλειας και για την επίτευξη συμφωνίας σχετικά με τους τρόπους αντιμετώπισής τους. Ως αποτέλεσμα, εντοπίστηκαν διάφορα θέματα ασφάλειας, στα οποία αποδόθηκε βαθμολογία με διαβάθμιση προτεραιότητας και τα οποία συνδέονται με έναν τομέα βασικών κινδύνων.
Οι βασικοί τομείς κινδύνου συνίστανται στον προσδιορισμό του πιο πιθανού είδους ατυχήματος στο οποίο θα μπορούσε να εξελιχθεί ένα περιστατικό. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με πιθανά ζητήματα ασφάλειας για τους αερολιμένες και τον τρόπο με τον οποίο αυτά σχετίζονται με τους 10 βασικούς τομείς κινδύνου, μπορείτε να συμβουλευτείτε το Ευρωπαϊκό σχέδιο αεροπορικής ασφαλείας.
Τα περισσότερα από τα προβλήματα ασφάλειας που εντοπίστηκαν στους αερολιμένες συνδέονται με τον βασικό τομέα κινδύνου «ζημία στο έδαφος» και απορρέουν από τις δραστηριότητες επίγειας εξυπηρέτησης. Για αυτόν τον λόγο ελήφθη η απόφαση ρύθμισης επίσης των δραστηριοτήτων επίγειας εξυπηρέτησης. Αυτός ο νέος κανονισμός αναμένεται να δημοσιευθεί μέχρι το τέλος του 2024, όπως προαναφέρθηκε.