Noodevacuatie van een luchtvaartuig

Vliegen is de veiligste vorm van vervoer. In het algemeen komt dit door een robuust luchtvaartsysteem dat waarborgt dat vliegtuigen veilig kunnen vliegen en dat de bemanning goed is opgeleid. 

Ook al is de kans dat dit u overkomt heel erg klein, er zijn momenten waarop passagiers een vliegtuig moeten evacueren vanwege een noodsituatie. Goed voorbereid zijn op dergelijke gebeurtenissen vergroot de kans dat passagiers en bemanning ongedeerd uit zo’n incident komen. Een vlotte aanpak van eventuele noodsituaties maakt ook deel uit van wat de luchtvaart veilig maakt. 

U herinnert zich misschien enkele beroemde voorbeelden van noodevacuaties met commerciële vliegtuigen, zoals die op de Hudson River in 2009 of, meer recentelijk, het ongeval op Haneda Airport (Tokio, Japan), begin 2024. In beide gevallen kon iedereen, ondanks de uitzonderlijke omstandigheden, veilig worden geëvacueerd en vielen er geen dodelijke slachtoffers onder de passagiers en bemanningsleden van het commerciële vliegtuig. 

Wat kan bijdragen tot een succesvolle evacuatie? En wat kunt u als passagier doen als u in een situatie terechtkomt waarin u het vliegtuig moet verlaten?

Evacuatie: Wat moet u als passagier doen?

Laten we beginnen met praktische tips voor u, als passagier, als u geconfronteerd wordt met de noodzaak om het luchtvaartuig te evacueren.

• Luister altijd naar cabinepersoneel:

  • Besteed aandacht aan de veiligheidsbriefings. Misschien bent u een frequente vlieger en hebt u al duizend keer een veiligheidsdemonstratie gezien en gehoord, maar vliegtuigen hebben verschillende configuraties en verschillende veiligheidsuitrustingen. Het is alleen maar goed om goed te weten wat er moet worden gedaan als de nood aan de man komt.
  • Volg de instructies van het cabinepersoneel. Zij zijn specifiek opgeleid voor dergelijke scenario’s en zijn goed vertrouwd met het luchtvaartuig.
  • Lees de instructies op de veiligheidskaart.
  • Als u naast een nooduitgang zit die niet rechtstreeks onder toezicht staat van een lid van het cabinepersoneel, luister dan aandachtig naar de instructies die het cabinepersoneel u zal geven. 
     

• Trek tijdens het taxiën, opstijgen en landen uw veiligheidsgordel strak om uw heupen.

Dit geeft uw lichaam de beste ondersteuning om schokken te absorberen. Tijdens het cruisegedeelte van de vlucht is het ook goed om uw veiligheidsgordel om te hebben voor het geval er turbulenties zijn, maar dan mag hij wel wat losser zitten.  

• Laat uw bagage achter.

Bij een evacuatie is tijd van essentieel belang. Als u probeert uw spullen mee te nemen, belemmert u niet alleen uzelf maar brengt u ook andere passagiers in gevaar. Het meenemen van uw bezittingen kan het voor u moeilijker maken om veilig naar buiten te komen en kan de evacuatie-uitrusting, zoals de evacuatieglijbanen, beschadigen. Hoewel het vanzelfsprekend lijkt om prioriteit te geven aan uw leven boven uw bezittingen, blijkt uit eerdere ervaringen dat sommige passagiers toch hun koffers willen meenemen. Dit brengt iedereen in groter gevaar.

Evacuatieveiligheid door ontwerp

Wanneer een nieuw vliegtuig wordt gecertificeerd – de validatie krijgt dat het veilig is om mee te vliegen – hebben sommige van de vele vereisten specifiek betrekking op evacuatievoorzieningen. 

• Nooduitgangen

  Het bestaan van nooduitgangenis natuurlijk een van deze vereisten. Vliegtuigen zijn er in verschillende maten en het maximaal aantal toegestane passagiersstoelen hangt af van het type en het aantal uitgangen aan elke kant van de romp van het vliegtuig. De nooduitgangen moeten toegankelijk en herkenbaar zijn voor de passagiers en het moet duidelijk zijn hoe ze in noodgevallen geopend kunnen worden.

  Er zijn twee soorten nooduitgangen: nooduitgangsdeuren die moeten worden geopend door een passagier die ernaast zit (uitgangen van de vleugels), en nooduitgangen die door het cabinepersoneel worden geopend (het cabinepersoneel zit naast een dergelijke uitgang).

• Uitrusting

  Andere vereisten met betrekking tot veiligheid in het algemeen, maar ook een evacuatie, omvatten bijvoorbeeld het gebruik van brandwerende materialen in de cabine, rookdetectoren en brandblussers, noodverlichtingssystemen (in de cabine en buiten het vliegtuig), glijbanen (en vlotten) voor noodevacuatie, reddingsvesten, crashbestendige stoelen, zuurstofsystemen voor noodgevallen.

• Evacuatietests

  Voordat een vliegtuig gecertificeerd kan worden, moeten er ook evacuatietests worden uitgevoerd. De eis voor grote vliegtuigen is dat het vliegtuig in maximaal 90 seconden volledig geëvacueerd moet zijn, waarbij slechts de helft van de uitgangen bruikbaar is – een indrukwekkende prestatie, maar noodzakelijk, aangezien tijd cruciaal is bij dergelijke gebeurtenissen. Om dit te ondersteunen, moeten de nooduitgangen worden geopend en de glijbaan in maximaal 10 seconden worden uitgeklapt. Het EASA is getuige van dergelijke tests tijdens de certificeringsfase van een vliegtuig.

  Opgemerkt moet worden dat de evacuatietest onder perfecte omstandigheden plaatsvindt – in een gesimuleerde situatie en met fitte en gezonde passagiers die volledig zijn geïnstrueerd. In een echte noodsituatie zal de evacuatie waarschijnlijk langer duren omdat sommige passagiers waarschijnlijk kinderen of ouderen zijn of in shock verkeren door de situatie. Daarom ligt de lat voor een succesvolle evacuatietest bij certificering zo hoog, op 90 seconden.

Luchtvaartactiviteiten – evacuatieparaatheid van de bemanning

Naast enerzijds de veiligheidsvoorzieningen voor evacuatie in het vliegtuig, is de paraatheid van de bemanning voor evacuatie een andere belangrijke factor om een succesvolle evacuatie te garanderen.

Vliegtuigbemanningen krijgen jaarlijks theoretische en praktische training en een belangrijk onderdeel ervan zijn de noodprocedures, waaronder de noodevacuatie ook valt. Na de training moeten de bemanningsleden tests afleggen om aan te tonen dat ze volledig gekwalificeerd zijn om in noodsituaties op te treden en, indien nodig, passagiers te evacueren. 

Voordat een vliegtuig opstijgt of landt, moeten tal van controles worden uitgevoerd. Wellicht heeft u gehoord dat het cockpit- en cabinepersoneel met elkaar communiceert en zaken als “checks completed” of “crosscheck complete” zegt. Dit betekent dat essentiële veiligheidstaken zijn uitgevoerd en gecontroleerd door bemanningsleden en in sommige gevallen door een ander bemanningslid.

De coördinatie en communicatie zijn zeer belangrijke aspecten in de rol van de cockpitbemanning en het cabinepersoneel. Dit zorgt ervoor dat het cabinepersoneel en de cockpitbemanning tijdig en duidelijk informatie ontvangen die hun bewustzijn verhoogt en hen helpt de juiste beslissingen te nemen en zich beter voor te bereiden op noodlandingen en, indien nodig, evacuaties.

De passagiers worden ook aangemoedigd om de leden van het cabinepersoneel op de hoogte te brengen van eventuele abnormale waarnemingen, zoals rook in de cabine of schade aan de vleugels van het luchtvaartuig enz. 

Andere overwegingen: inrichting van de zitplaatsen

De inrichting van de zitplaatsen is ook van belang bij een evacuatie, met name wanneer het gaat om speciale categorieën passagiers, zoals kinderen of passagiers met een beperkte mobiliteit. Gewoonlijk worden speciale categorieën passagiers door luchtvaartmaatschappijen op stoelen geplaatst waar ze het best geplaatst zijn voor een vlotte evacuatie.

Het is belangrijk dat kinderen samenzitten met volwassenen die hen kunnen helpen tijdens een noodevacuatie of een andere noodsituatie. Lees meer over vliegen met kinderen.