L-ivvjaġġar bl-ajru huwa l-iktar mod sikur ta’ trasport. B’mod ġenerali, dan jinkiseb permezz ta’ sistema tal-avjazzjoni robusta li tiżgura li l-inġenji tal-ajru jkunu sikuri biex itiru u li l-ekwipaġġ ikun imħarreġ kif meħtieġ.
Filwaqt li l-probabbiltà li dan jiġri lilek hija baxxa ħafna, hemm każijiet meta l-passiġġieri jkollhom jevakwaw inġenju tal-ajru minħabba emerġenza. Tħejjija tajba għal tali avvenimenti żżid il-possibbiltà li l-passiġġieri u l-ekwipaġġ ma jindarbux waqt tali inċidenti. Il-ġestjoni bla xkiel ta’ kwalunkwe sitwazzjoni ta’ emerġenza, jekk din tinqala’, hija wkoll parti minn dak li jagħmel l-avjazzjoni sikura.
Tista’ tiftakar xi eżempji famużi ta’ evakwazzjonijiet ta’ emerġenza ta’ inġenji tal-ajru kummerċjali, bħal dik fuq ix-Xmara Hudson fl-2009 jew, aktar reċentement, l-inċident fl-Ajruport ta’ Haneda (Tokyo, il-Ġappun), fil-bidu tal-2024. Fiż-żewġ avvenimenti, minkejja ċirkostanzi estenwanti, il-passiġġieri kollha setgħu jevakwaw b’mod sikur u ma kien hemm ebda fatalità fost il-passiġġieri u l-ekwipaġġ fuq l-inġenju tal-ajru kummerċjali.
X’jista’ jikkontribwixxi biex jiġi żgurat li evakwazzjoni tkun ta’ suċċess? U x’tista’ tagħmel bħala passiġġier jekk issib ruħek fis-sitwazzjoni fejn ikollok bżonn tevakwa l-inġenju tal-ajru?
Evakwazzjoni: X’għandek tagħmel bħala passiġġier?
Nibdew b’suġġerimenti prattiċi għalik, bħala passiġġier, f’każ li jkollok tevakwa l-inġenju tal-ajru.
-
Isma’ dejjem b’attenzjoni lill-ekwipaġġ tal-kabina:
- Oqgħod attent(a) għall-istruzzjonijiet dwar is-sikurezza. Forsi inti vjaġġatur frekwenti u rajt u segwejt dimostrazzjonijiet tas-sikurezza elf darba, iżda l-inġenji tal-ajru għandhom konfigurazzjonijiet differenti u tagħmir ta’ sikurezza differenti. Huwa tajjeb li tkun konxju/a sew ta’ x’għandek tagħmel jekk ikun hemm bżonn.
- Segwi l-istruzzjonijiet tal-ekwipaġġ tal-kabina. Dawn ġew imħarrġa speċifikament għal dawn ix-xenarji u huma familjari sew mal-inġenju tal-ajru.
- Aqra l-istruzzjonijiet fuq il-kard tas-sikurezza.
- Jekk tkun bilqiegħda ħdejn ħruġ ta’ emerġenza li ma jkunx sorveljat direttament minn membru tal-ekwipaġġ tal-kabina, isma’ b’attenzjoni l-istruzzjonijiet li l-ekwipaġġ tal-kabina jipprovdilek.
- Oqgħod attent(a) għall-istruzzjonijiet dwar is-sikurezza. Forsi inti vjaġġatur frekwenti u rajt u segwejt dimostrazzjonijiet tas-sikurezza elf darba, iżda l-inġenji tal-ajru għandhom konfigurazzjonijiet differenti u tagħmir ta’ sikurezza differenti. Huwa tajjeb li tkun konxju/a sew ta’ x’għandek tagħmel jekk ikun hemm bżonn.
-
Matul is-sewqan, il-qtugħ u l-inżul, issikka ċ-ċinturin tas-sikurezza tiegħek mal-ġenbejn.
Dan huwa l-aħjar mod tipproteġi lilek innifsek mill-impatt. Matul it-titjira, huwa wkoll ta’ benefiċċju li tilbes iċ-ċinturin tas-sikurezza tiegħek, f’każ li jkun hemm turbolenza, iżda jista’ jinżamm inqas issikkat.
-
Ħalli l-bagalji tiegħek warajk.
F’evakwazzjoni, il-ħin huwa essenzjali. Jekk tipprova tieħu l-affarijiet personali tiegħek miegħek mhux biss ifixkel lilek iżda jpoġġi wkoll l-passiġġieri l-oħra f’riskju. Jekk tieħu l-affarijiet personali tiegħek jista’ jkun aktar diffiċli biex toħroġ b’mod sikur u jista’ jagħmel ħsara lit-tagħmir ta’ evakwazzjoni, bħal żrieżaq tal-evakwazzjoni. Filwaqt li jidher ovvju li inti tipprijoritizza ħajtek fuq l-oġġetti personali tiegħek, l-esperjenzi tal-passat juru li xi passiġġieri xorta jkunu jridu jieħdu l-bagalji tagħhom magħhom. Dan ipoġġi lil kulħadd f’riskju akbar.
Sikurezza tal-evakwazzjoni mid-disinn
Meta inġenju tal-ajru ġdid jiġi ċċertifikat – il-validazzjoni li huwa sikur li jtir - xi wħud mill-ħafna rekwiżiti huma relatati speċifikament mal-karatteristiċi tal-evakwazzjoni.
-
Ħruġ ta’ Emerġenza
L-eżistenza ta’ ħruġ ta’ emerġenza
hija naturalment waħda minn dawn ir-rekwiżiti. L-inġenji tal-ajru jiġu f’daqsijiet differenti u l-għadd massimu ta’ sits tal-passiġġieri permess jiddependi fuq it-tip u l-għadd ta’ punti ta’ ħruġ installati fuq kull naħa tal-inġenju tal-ajru, jiġifieri l-qafas tal-ajruplan. Il-punti ta’ ħruġ ta’ emerġenza għandhom ikunu aċċessibbli għall-passiġġieri, identifikabbli, u għandu jkun ċar kif jistgħu jinfetħu f’emerġenza.
Hemm żewġ tipi ta’ ħruġ ta’ emerġenza: ħruġ ta’ emerġenza li jeħtieġ li jinfetaħ minn passiġġier bilqiegħda ħdejh (ħruġ minn fuq il-ġwienaħ), u ħruġ ta’ emerġenza li jinfetaħ mill-ekwipaġġ tal-kabina (il-membri tal-ekwipaġġ tal-kabina jkunu bilqiegħda ħdejn tali ħruġ).
-
Tagħmir
Rekwiżiti oħra relatati mas-sikurezza b’mod ġenerali, iżda wkoll l-evakwazzjoni jinkludu, pereżempju, l-użu ta’ materjali reżistenti għan-nirien fil-kabina, detetturi tad-duħħan u apparat għat-tifi tan-nar, sistemi ta’ dawl ta’ emerġenza (ġewwa l-kabina u barra mill-inġenju tal-ajru), żrieżaq (u ċattri) tal-evakwazzjoni ta’ emerġenza, ġkieket tas-salvataġġ, sits reżistenti għall-impatti, sistemi tal-ossiġenu ta’ emerġenza.
-
Testijiet ta’ evakwazzjoni
Biex inġenju tal-ajru jiġi ċċertifikat, ikun hemm ukoll il-ħtieġa li jsiru testijiet ta’ evakwazzjoni. Ir-rekwiżit għal ajruplani kbar huwa li l-inġenju tal-ajru jrid jiġi evakwat kompletament f’90 sekonda jew inqas b’nofs biss tal-punti ta’ ħruġ li jistgħu jintużaw – biċċa xogħol impressjonanti, iżda meħtieġa, peress li l-ħin huwa kruċjali f’tali avvenimenti. Biex dan jiġi appoġġat, il-ħruġ ta’ emerġenza jeħtieġ li jinfetaħ u ż-żurżieqa tkun tista’ tintuża f’mhux aktar minn 10 sekonda. L-EASA tkun preżenti f’tali testijiet matul il-fażi ta’ ċertifikazzjoni ta’ inġenju tal-ajru.
Ta’ min jinnota li t-test ta’ evakwazzjoni jsir f’kundizzjonijiet perfetti – f’sitwazzjoni simulata u b’passiġġieri f’saħħithom li jkunu ġew infurmati bis-sħiħ. F’emerġenza reali, l-evakwazzjoni x’aktarx li tieħu aktar żmien peress li xi passiġġieri x’aktarx ikunu tfal, jew anzjani jew ikunu f’xokk minħabba s-sitwazzjoni. Din hija r-raġuni għalfejn il-limitu għal test ta’ evakwazzjoni b’suċċess fiċ-ċertifikazzjoni huwa ssettjat daqshekk għoli, għal 90 sekonda.
Operazzjonijiet tal-Ajru – prontezza għall-evakwazzjoni mill-ekwipaġġ
Minbarra l-karatteristiċi ta’ sikurezza tal-evakwazzjoni fuq in-naħa tal-inġenju tal-ajru, il-prontezza tal-ekwipaġġ għall-evakwazzjoni hija fattur importanti ieħor biex tiġi żgurata evakwazzjoni b’suċċess.
L-ekwipaġġi tal-ajru jirċievu taħriġ teoretiku u prattiku annwali, u komponent ewlieni huwa l-proċeduri ta’ emerġenza, li jinkludu wkoll l-evakwazzjoni ta’ emerġenza. Wara t-taħriġ, il-membri tal-ekwipaġġ iridu jgħaddu mit-testijiet biex juru li huma kkwalifikati b’mod sħiħ biex jaħdmu f’sitwazzjonijiet ta’ emerġenza u jwettqu evakwazzjoni tal-passiġġieri, jekk ikun hemm bżonn.
Qabel ma ajruplan jinqata’ jew jinżel, hemm bosta kontrolli li jridu jiġu kkompletati. Forsi smajt lill-ekwipaġġ tat-titjira u tal-kabina jikkomunikaw bejniethom u jgħidu “checks completed” jew “crosscheck complete”. Dan ifisser li l-kompiti ta’ sikurezza essenzjali twettqu u ġew ikkontrollati mill-membri tal-ekwipaġġ u f’xi każijiet ġew kontroverifikati minn membru ieħor tal-ekwipaġġ.
Aspetti importanti ħafna fir-rwoli tal-ekwipaġġ tat-titjira u tal-kabina huma l-koordinazzjoni u l-komunikazzjoni. Dan jiżgura li l-ekwipaġġ tal-kabina u l-ekwipaġġ tat-titjira jirċievu informazzjoni f’waqtha u b’mod ċar li tqajjem l-għarfien tagħhom u tgħinhom jieħdu deċiżjonijiet xierqa u jħejju aħjar għall-inżul ta’ emerġenza u konsegwentement għall-evakwazzjonijiet, jekk ikun meħtieġ.
Il-passiġġieri huma mħeġġa wkoll jikkomunikaw mal-membri tal-ekwipaġġ tal-kabina kwalunkwe osservazzjoni mhux tas-soltu, bħal duħħan fil-kabina jew ħsara fuq ġwienaħ tal-inġenji tal-ajru, eċċ.
Kunsiderazzjonijiet oħra: arranġamenti ta’ sits
L-arranġamenti ta’ sits huma importanti wkoll matul l-evakwazzjoni, speċjalment fir-rigward ta’ kategoriji speċjali ta’ passiġġieri, bħal tfal jew passiġġieri b’mobbiltà mnaqqsa. Normalment, kategoriji speċjali ta’ passiġġieri jingħataw is-sit mil-linji tal-ajru fl-aħjar postijiet għal evakwazzjoni mingħajr xkiel.
Huwa importanti li t-tfal ikunu bilqiegħda flimkien ma’ adulti li jkunu jistgħu jgħinuhom matul l-evakwazzjoni ta’ emerġenza, jew kwalunkwe emerġenza oħra. Aqra aktar dwar it-titjir bit-tfal.
Żomm lilek innifsek infurmat
Oħloq kont u segwi EASA Light biex titgħallem aktar dwar l-attivitajiet tal-EASA.