Fl-aqwa tax-xitwa, it-temperaturi friżati, il-borra u s-silġ huma mistennija, u dan iwassal sabiex il-linji tal-ajru u l-ajruporti jiġġieldu dawn il-kundizzjonijiet u jiżguraw li s-sikurezza tibqa’ l-ogħla prijorità għall-passiġġieri. Iżda x’jiġri minn wara l-kwinti biex dan jiġi ffaċilitat? Mit-tneħħija tas-silġ minn fuq l-inġenji tal-ajru għat-taħriġ speċjalizzat tal-ekwipaġġ, il-linji tal-ajru u l-ajruporti jsegwu proċeduri stabbiliti biex jipprevjenu kundizzjonijiet li jħallu impatt fuq is-sikurezza.
Il-kundizzjonijiet tax-xitwa jistgħu jikkawżaw is-silġ fil-livell tal-art jew fl-arja, borra, silġ maħlul, xita ffriżata, silġ likwidu, kristalli tas-silġ u aktar. Is-silġ jista’ jvarja minn xita ffriżata sa formazzjoni ta’ ġlata. Il-kundizzjonijiet tas-silġ x’aktarx li jseħħu meta t-temperatura tkun 10°C jew inqas flimkien mal-umdità fis-sħab. Dawn jistgħu jwasslu għall-preżenza ta’ silġ, ilma maħlul tas-silġ, jew ilma qiegħed fuq ir-rampi, it-taxiways jew ir-runways.
Hemm żewġ sfidi ewlenin fir-rigward tal-operazzjonijiet tax-xitwa: li l-ajruport jinżamm mingħajr ostakli u li l-inġenji tal-ajru jkunu sikurirfgb għat-titjir. L-indirizzar ta’ dawn huwa importanti biex tiġi żgurata s-sikurezza, jiġi minimizzat it-tfixkil, u jiġu evitati l-aċċidenti.
Disinn tal-inġenji tal-ajru
Matul il-fażi tad-disinn ta’ inġenju tal-ajru, jiġu inkorporati ċerti karatteristiċi li jippermettu t-tolleranza għall-kundizzjonijiet tax-xitwa. Pereżempju, l-inġenji tal-ajru għandhom uċuħ lixxi li “jitneħħewlhom is-silġ” permezz ta’ diversi sistemi mekkaniċi jew ta’ tisħin għat-tneħħija tas-silġ sabiex is-silġ ma jitħalliex jakkumula. Għalkemm huwa possibbli li l-akkumulazzjoni tas-silġ tiġi identifikata viżwalment, il-biċċa l-kbira tal-inġenji tal-ajru moderni huma mgħammra b’teknoloġija li tidentifika s-silġ, twissi lill-ekwipaġġ dwar il-kundizzjonijiet tas-silġ, u tipproteġi l-uċuħ esposti mill-akkumulazzjoni tas-silġ. Xi inġenji tal-ajru huma mgħammra b’aktar minn mekkaniżmu wieħed ta’ twissija dwar is-silġ u ta’ tneħħija tas-silġ.
Barra minn hekk, l-inġenji tal-ajru huma fornuti b’sistemi tal-Ibbrejkjar Kontra ż-Żliq li jipprevjenu r-roti milli jillokkjaw fuq runways jiżolqu. Jekk rota tibda tiskiddja, is-sensuri jidentifikaw dan u jaġġustaw il-pressjoni tal-brejk biex iżommu l-kontroll u jiżguraw taxiing sikur tal-inżul u tal-art. Il-brejkijiet bil-karbonju jistgħu jgħinu wkoll b’inżul bla xkiel peress li huma durabbli f’kundizzjonijiet tas-silġ u mxarrbin.
Taħriġ għall-ekwipaġġ
Inġenju tal-ajru ma jinqatax mill-art b’mod affidabbli mingħajr it-taħriġ xieraq tal-ekwipaġġ tiegħu. L-ekwipaġġ u l-persunal ta’ fuq l-art jingħataw taħriġ li jiżgura li jkunu konxji bis-sħiħ tal-proċeduri essenzjali li għandhom jiġu segwiti fix-xitwa, inklużi l-ikklerjar tar-runway u t-tneħħija tas-silġ mill-ajruplan biex jiġi garantit tlugħ u nżul b’mod sikur. Il-persunal huwa mgħammar b’ilbies xieraq għat-temperaturi ffriżati, inklużi uniformijiet b’iżolazzjoni termika, ingwanti u żraben li jipproteġu kontra kundizzjonijiet kesħin u mxarrbin.
Tneħħija tas-silġ mill-inġenju tal-ajru
It-tneħħija tas-silġ mill-inġenju tal-ajru hija parti kwintessenzjali tal-operazzjonijiet fuq l-art fix-xitwa. Il-bdot fil-kmand għandu r-responsabbiltà li jiddeċiedi jekk hemmx bżonn li jitneħħa s-silġ qabel il-pushback. Filwaqt li l-bdot fil-kmand jissorvelja l-proċess tat-tneħħija tas-silġ, il-persunal fuq l-art huwa responsabbli biex jiffaċilita l-komunikazzjoni miftuħa u jirrapporta kwalunkwe ħaġa li tista’ taffettwa s-sikurezza tat-titjira. Normalment, l-inġenju tal-ajru jitneħħa mis-silġ mekkanikament fl-arja permezz ta’ tisħin elettriku intern jew permezz ta’ sistemi pnewmatiċi, jew fil-każ ta’ kundizzjonijiet ta’ silġ fuq l-art, permezz tal-użu ta’ erba’ tipi differenti ta’ fluwidi għat-tneħħija tas-silġ, skont it-tip ta’ inġenju tal-ajru.
L-importanza tat-tneħħija tas-silġ minn inġenju tal-ajru ma tistax tiġi enfasizzata biżżejjed, peress li l-akkumulazzjoni tas-silġ tista’ tikkomprometti b’mod sever il-prestazzjoni u l-istabbiltà tat-tlugħ ta’ inġenju tal-ajru. Il-kontaminazzjoni mis-silġ, mill-borra jew mill-ġlata tista’ twassal għal aktar piż fuq l-inġenju tal-ajru u tnaqqis fl-effiċjenza ajrudinamika u operazzjonali. Għal raġunijiet ta’ sikurezza, l-inġenju tal-ajru ma għandux jinqata’ mill-art jekk xi wċuħ kritiċi jkunu kkontaminati.
Operazzjonijiet fuq ir-runway
L-iżgurar li r-runways ikunu mingħajr ostakli huwa parti ewlenija mill-operazzjonijiet tax-xitwa. Sabiex jitnaqqas ir-riskju li jiffurmaw il-borra u s-silġ, l-uċuħ tal-ajruporti jiġu ġeneralment trattati minn qabel b’aġenti kontra s-silġ. Madankollu, meta l-kundizzjonijiet tat-temp jiddeterjoraw lil hinn mil-limiti sikuri, ir-runways jistgħu jingħalqu kompletament. Biex dan jiġi evitat, il-persunal fuq l-art jaħdem biex ineħħi l-borra/s-silġ, li tista’ tkun attività kontinwa, speċjalment jekk il-borra tkompli waqt li r-runways ikunu qed jiġu kklerjati. Jekk l-ajruporti jkunu f’postijiet fejn ma jkunx hemm borra b’mod regolari, il-proċess tat-tneħħija tal-borra jista’ jkun twil minħabba nuqqas ta’ tagħmir u esperjenza. Għall-ajruporti fejn ikun hemm ħafna borra, il-proċess tat-tneħħija tal-borra jista’ jkun rapidu, bir-runways jiġu kklerjati fi ftit inqas minn 20 minuta. Kollox ma’ kollox, il-proċess tal-ikklerjar tar-runways huwa effiċjenti peress li t-tbassir tat-temp illum il-ġurnata jista’ jipprevedi kundizzjonijiet ħorox minn kmieni, u dan jagħti biżżejjed żmien lill-persunal u lill-ekwipaġġ ta’ fuq l-art biex iħejju ruħhom.
Żomm ruħek infurmat
Oħloq kont u segwi l-EASA Light biex iżżomm lilek innifsek aġġornat rigward l-attivitajiet tal-EASA.