W połączeniu z napędem elektrycznym lub innymi innowacyjnymi rodzajami 
napędu statki powietrzne zdolne do pionowego startu i lądowania (VTOL) mogą potencjalnie zmniejszyć wpływ lotnictwa na środowisko pod względem emisji i hałasu. Korzystanie z nich zaproponowano jako rozwiązanie licznych problemów, z którymi borykają się środowiska miejskie, np. zapewnienie opieki osobom chorym lub rannym.
Dotychczas pomoc medyczna niesiona drogą lotniczą świadczona była przez służby ratownictwa medycznego korzystające ze śmigłowców i samolotów. Być może już wkrótce uzupełnią je samoloty VTOL, wykonujące loty na misje medyczne w obszarach miejskich, określane jako VEMS.
W 2019 r. EASA poprosiła obywateli o wyrażenie opinii, jak uszeregowaliby ewentualne usługi medyczne pod względem przydatności, i oto co ustalono:
Transport osób rannych do szpitala
Unoszenie drogą powietrzną osób rannych lub chorych, zamiast przejazdu karetką naziemną, może skrócić czas transportu. Może również pomóc ograniczyć niebezpieczny transport i uniknąć wystąpienia dodatkowych obrażeń.
Dostawa środków medycznych samolotami VTOL i bezzałogowymi statkami powietrznymi (UAS)
Gdy potrzebne są środki medyczne, czas ma zasadnicze znaczenie.
Transport medyczny sprzętu lub narządów z użyciem UAS mógłby być wykonywany o około 73% szybciej niż karetką, biorąc za przykład przejazd w Berlinie w czwartkowy wieczór w godzinach szczytu.
Transport personelu medycznego w sytuacji nadzwyczajnej
Sprowadzenie lekarza, ratownika medycznego lub wyspecjalizowanej pielęgniarki drogą lotniczą na miejsce wypadku lub do bardzo chorej osoby pozwala na szybkie udzielenie pierwszej pomocy i optymalizację zasobów, nawet jeśli transport pacjenta odbywa się ostatecznie karetką naziemną.
Zarządzanie katastrofami z wykorzystaniem VTOL i UAS
W przypadku klęsk żywiołowych i innych rodzajów zdarzeń z udziałem licznych ofiar, samoloty VTOL mogłyby pomóc w transporcie personelu i sprzętu na miejsce zdarzenia, zwłaszcza jeśli dostęp do dróg jest utrudniony. Samoloty takie mogą również odgrywać rolę pomocniczą, np. w działaniach poszukiwawczo-ratowniczych lub w badaniach na miejscu.
Pomoc medyczna drogą lotniczą dokładnie tam, gdzie jej potrzeba
Ratownictwo powietrzne i świadczenie pomocy medycznej drogą lotniczą z wykorzystaniem samolotów VTOL umożliwia zespołom medycznym wykonywanie zadań w gęsto zaludnionych obszarach. EASA przedstawiła projekt wertiportów, na których samoloty te mogłyby lądować. Takie wertiporty łatwiej jest wkomponować w centra miast, wykorzystując lokalizacje nie tylko na szczytach wysokich budynków, ale także w innych wyznaczonych miejscach, gdzie pomoc może okazać się niezbędna.
- Przeczytaj nasz artykuł poświęcony wertiportom, aby zobaczyć, jakie wymagania muszą być spełnione i jakie aspekty operacyjne należałoby rozważyć.
Dlaczego warto korzystać z samolotów VTOL w służbach ratownictwa medycznego (EMS)?
Istnieje pięć głównych powodów, dla których warto przyjrzeć się zastosowaniu VTOL w EMS:
Szybszy czas reakcji Samoloty VTOL mogą pomóc w skróceniu czasu reakcji (od momentu wezwania pomocy do czasu przybycia personelu medycznego na miejsce zdarzenia), jeżeli mogą być wysłane z pobliskich węzłów lotniczych.
Hałas Badania podkreślają, że samoloty VTOL mogą potencjalnie powodować mniejszy hałas.
Zrównoważony charakter Elektryczny samolot może skutkować niższą emisją zanieczyszczeń.
Automatyzacja Obsługa samolotu VTOL mogłaby być znacznie łatwiejsza dzięki automatyzacji. Nie planuje się, aby początkowo działały one jako samoloty autonomiczne. Dowodzić nimi będą piloci, wspomagani przez zaawansowane systemy kontroli lotu.
Przystępność cenowa Chociaż samoloty VTOL będą zaawansowanymi i bezpiecznymi statkami powietrznymi, prawdopodobnie będą one mniej skomplikowane pod względem mechanicznym niż samoloty tradycyjnie wykorzystywane w EMS. Zakup takich statków powietrznych i ich konserwacja, zapewniająca ciągłą bezpieczną eksploatację, mogą być zatem bardziej przystępne.
Wyzwania stojące przed służbami ratownictwa medycznego korzystającymi z samolotów VTOL
Wykorzystanie samolotów VTOL jako taksówek powietrznych to jedno, natomiast zastosowanie ich w ratownictwie medycznym oznacza konieczność rozwiązania pewnych dodatkowych kwestii. Niektóre z tych wyzwań to:
Załoga lub „ładunek użytkowy”
W przeciwieństwie do taksówki powietrznej, która będzie obsługiwana przez jednego pilota, w przypadku operacji EMS potrzebny jest dodatkowy członek załogi na pokładzie. W skład załogi muszą wchodzić:
- pilot, który posiada również pewną wiedzę medyczną;
- lekarz, ratownik lub wyspecjalizowana pielęgniarka, która na zmianę pełni rolę członka załogi technicznej.
Oznacza to, że samolot VTOL może być zmuszony do przenoszenia większej masy i być większy, w porównaniu do 1-osobowej taksówki powietrznej, aby transportować również sprzęt medyczny.
Efektywność
Samoloty VTOL będą odlatywać z bazy operacyjnej VEMS i muszą mieć wystarczający zasięg do wykonywania swoich misji. W badaniu przeprowadzonym w kontekście niemieckiego systemu EMS (REF) zaproponowano 150 km jako użyteczny minimalny zasięg.
Ponadto VTOL będzie musiał mieć na pokładzie wystarczającą ilość energii do wielokrotnego startu i lądowania, czyli typowych faz lotu wymagających największej ilości energii.
Dostępność statków powietrznych
Aby maksymalnie wykorzystać użyteczność samolotu, powinien on być w stanie:
- latać 24 godziny na dobę przez 7 dni w tygodniu, w dzień i w nocy oraz powinien posiadać odpowiedni sprzęt noktowizyjny; latać w każdych warunkach pogodowych, takich jak deszcz, śnieg, podmuchy wiatru itp.;
- lądować i startować z nieznanych/niezbadanych miejsc, w tym z obszarów zamkniętych, z uwzględnieniem osiągów statku powietrznego, jego wielkości, terenu i przeszkód.
Wiodąca pozycja EASA i Komisji Europejskiej
Europa jest światowym liderem w dziedzinie tworzenia ram regulacyjnych, dzięki którym samoloty VTOL mogą bezpiecznie wykonywać przewidziane zadania. EASA i Komisja Europejska jako pierwsze wprowadziły wymagania techniczne
i zasady operacyjne dla producentów, operatorów, pilotów i projektantów infrastruktury, aby umożliwić realizację tej wizji.
Ustanowienie przepisów umożliwi producentom i branży inwestowanie w tę nową technologię, z korzyścią dla obywateli i pacjentów.
Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o tym, co zostało zrobione, zajrzyj na EASA Pro, gdzie poruszyliśmy tę kwestię w komunikacie prasowym (tylko w języku angielskim).
Bądź na bieżąco – śledź EASA Light
EASA przekazuje najświeższe informacje na temat samolotów VTOL, wertiportów i rozwoju sytuacji dla obywateli i pasażerów. Zapoznaj się z naszymi artykułami na temat samolotów VTOL, dronów i innych dziedzin na EASA Light.
Jeśli chcesz być na bieżąco, utwórz konto i obserwuj nas na EASA Light.